OPINIA DEPARTAMENTU NADZORU I KONTROLI

GŁÓWNEGO INSPEKTORATU PRACY

Z 27 MARCA 2012 R.

W SPRAWIE STOSOWANIA PROFILAKTYCZNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ PRZEZ PRACODAWCĘ

(GNN-93-0503-7/12)

W trakcie kontroli inspektor pracy sprawdzi w szczególności, czy pracodawca przestrzega obowiązku niedopuszczenia do pracy pracownika bez aktualnego i zgodnego z przepisami orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku.

W myśl art. .229 k.p. każdy pracodawca zobligowany jest do kierowania pracowników na badania profilaktyczne, które wykonują uprawnieni lekarze służby medycyny pracy. Koszt profilaktycznej opieki zdrowotnej pracowników ponosi w całości pracodawca.

Podstawą do przeprowadzenia badania profilaktycznego jest skierowanie wydane przez pracodawcę, które powinno zawierać:

1) rodzaj badania, jakie ma być wykonane,

2) w przypadku osób przyjmowanych do pracy lub pracowników przenoszonych na inne stanowiska pracy – określenie stanowiska pracy, na którym osoba ta ma być zatrudniona (w tym przypadku pracodawca może wskazać w skierowaniu dwa lub więcej stanowisk pracy, w kolejności odpowiadającej potrzebom zakładu),

3) w przypadku pracowników – określenie stanowiska pracy, na którym pracownik jest zatrudniony,

4) informacje o występowaniu na ww. stanowisku lub stanowiskach czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych oraz aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych wykonanych na tych stanowiskach.

O zakresie i częstotliwości badań decyduje lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną, biorąc pod uwagę informacje o czynnikach szkodliwych i uciążliwych podane przez pracodawcę w skierowaniu oraz odpowiednie zapisy „Wskazówek metodycznych w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników” stanowiących załącznik do rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 ze zm.). Dotyczy to np. potrzeby badań ortopedycznych i neurologicznych w przypadku pracy w wymuszonej pozycji. Lekarz może poszerzyć zakres badań o dodatkowe specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe, a także wyznaczyć krótszy termin następnego badania, niż to określono we wskazówkach metodycznych, jeśli stwierdzi, ze jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy lub pracownika.

Badanie profilaktyczne kończy się orzeczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku pracy lub istnienie takich przeciwwskazań. Orzeczenia są wydawane w formie zaświadczeń według wzoru ustalonego w przywołanym rozporządzeniu, a lekarz przeprowadzający badanie profilaktyczne przekazuje je pracownikowi i pracodawcy.

Pracodawca jest obowiązany przechowywać orzeczenia wydane na podstawie badań lekarskich w aktach osobowych pracownika.

Inspektor pracy skontroluje pracodawcę odnośnie do wywiązania się z obowiązków w zakresie stosowania profilaktycznej opieki zdrowotnej. Inspektor PIP sprawdzi, czy pracodawca zatrudnia pracowników adekwatnie do wskazań aktualnych orzeczeń lekarskich wydanych na podstawie profilaktycznych badań: wstępnych, okresowych i kontrolnych, wykonanych na koszt pracodawcy. Sprawdzi też, czy orzeczenia wystawione zostały przez uprawnionych lekarzy i są zgodne z wzorem określonym w rozporządzeniu.

Obowiązkiem pracodawcy jest sporządzenie i wydanie pracownikowi właściwego skierowania na badania profilaktyczne do lekarza służby medycyny pracy. W ramach zapewnienia badań profilaktycznych pracodawca nie kieruje odrębnie pracownika do lekarzy specjalistów, m.in. do ortopedy lub reumatologa. Powinien natomiast umieścić w skierowaniu na badania profilaktyczne pełne informacje o występowaniu na danym stanowisku pracy czynników szkodliwych (wraz z wynikami badań i pomiarów tych czynników) lub warunków uciążliwych np. o wykonywaniu pracy w pozycji stojącej bądź w mikroklimacie zimnym. Zakres badań na podstawie informacji uzyskanych od pracodawcy i zawartych w skierowaniu określa lekarz prowadzący te badania zgodnie ze wskazówkami metodycznymi stanowiącymi załącznik nr 1 do rozporządzenia.

Wskazane jest, aby lekarz uzupełnił informacje pracodawcy wizytacją stanowisk pracy. Lekarz może też poszerzyć zakres badań o dodatkowe specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe, jeśli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy lub pracownika. Skierowanie do ortopedy lub reumatologa, podobnie jak na inne badania, wydaje więc lekarz wykonujący badanie profilaktyczne, a badanie to stanowi integralną część badania profilaktycznego.

Inspektor pracy nie bada ustalanego przez lekarza zakresu badań profilaktycznych. Kontrolę polegającą na ocenie prawidłowości zakresu tych badań wykonują wojewódzkie ośrodki medycyny pracy, a gdy badanie przeprowadza lekarz zatrudniony w takim ośrodku, jednostki badawczo-rozwojowe w dziedzinie medycyny pracy.

(Rzeczpopsolita z 23 kwietnia 2012 r., PiP str. D6)